W aktualnie obowiązującym polskim kodeksie karnym brak jest definicji przestępstwa sensu stricto, tj. nie istnieje przepis rozpoczynający się od zwrotu „Przestępstwem jest…”, który następnie podawałby wszystkie niezbędne elementy definicji tego zjawiska.
Za przestępstwo uznaje się czyn:
- który jest zachowaniem człowieka – działaniem oraz zaniechaniem działania,
- który jest zabroniony przez ustawę – gdy przepis ustawy tak przewiduje i w sytuacjach, które ustawa określa,
- zabroniony pod groźbą kary – przepis określa sankcje za dany czyn,
- zawiniony – osobie go dokonującej można przypisać odpowiedzialność, a popełnienie go może być podjęte umyślnie lub nieumyślnie,
- społecznie szkodliwy – w stopniu wyższym niż znikomy – czyli zachowanie jest społecznie nieakceptowalne i szkodliwe.
Przestępstwo może być zbrodnią lub występkiem. Zbrodnia to czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie. Z kolei występek to czyn zabroniony, zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Występek można popełnić umyślnie jak również nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
Sprawca popełnia czyn umyślnie, jeżeli ma zamiar jego popełnienia, tzn. chce go popełnić, albo, przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Nieumyślny czyn jest wtedy, gdy sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, mimo wszystko go popełnia na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach.
Polskie prawo karne wyróżnia trzy rodzaje przestępstw: ścigane z urzędu (zabójstwo, pobicie, korupcję, kazirodztwo, rozpijanie małoletniego, znęcanie się, kradzież z włamaniem, przywłaszczenie mienia); ścigane na wniosek (groźba karalna, gwałt, zabieg leczniczy wykonany bez zgody pacjenta, niszczenie, uszkadzanie lub czynienie niezdatną do użytku rzeczy cudzej); ścigane z oskarżenia prywatnego (zniesławienie, zniewaga, naruszenie nietykalności cielesnej, uszkodzenie ciała poniżej 7 dni)
W zależności od tego, do jakiego typu przestępstwo jest zaliczane, w odmienny sposób ściga się jego sprawcę.
Okręgowy Ośrodek Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem w Krakowie oraz jego Lokalne Punkty Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem w Krzeszowicach, Niepołomicach, Myślenicach, Suchej Beskidzkiej, Radoczy oraz Oświęcimiu pomagają każdemu, kto padł ofiarą przestępstwa lub był jego świadkiem.
Jeśli brałeś udział w wypadku, który spowodował pijany kierowca lub zostałeś potrącony na przejściu dla pieszych, albo zostałeś oszukany przez lichwiarzy, Twoje dzieci nie otrzymują należnych alimentów lub ktoś z Twoich bliskich padł ofiarą molestowania – zgłoś się do nas! Udzielamy pomocy psychologicznej, prawnej, finansowej i materialnej. Pracują z nami wysoko wyspecjalizowani eksperci, którzy pomogą Ci uporać się z traumą i problemami. Nie wstydź się, przyjdź!
